Postać bez celu jest jak statek dryfujący bez wiatru. Niby płynie, ale dokąd? W fantasy, gdzie światy kipią od magii, mieczy i pradawnych tajemnic, prawdziwym paliwem opowieści jest motywacja bohatera. To ona pcha go do działania, wyznacza kurs i nadaje sens każdemu wyborowi. Dlatego tak istotne jest, by zbudować silne i spójne motywacje i cele postaci.
Motywacja postaci jest wewnętrznym silnikiem. Olejem napędowym. Płomieniem. To odpowiedź na pytanie: “Dlaczego?“ – dlaczego wyrusza w podróż? Dlaczego ryzykuje życie? Dlaczego walczy, kłamie, zdradza albo wybacza?
Z kolei cel bohatera to odpowiedź na pytanie “Po co?“ – co chce osiągnąć? Do czego dąży? Po co to robi?
Te dwie siły są jak strzała i łuk. Motywacja naciąga cięciwę, a cel nadaje kierunek strzale. Bez nich masz tylko postać, która chodzi z mieczem i właściwie nie wiesz, czemu ona jeszcze żyje.
Rodzaje motywacji postaci
Żeby było trochę łatwiej, podzielmy sobie listę 2 głównych kategorii motywacji postaci.
Motywacje zewnętrzne
To wszystko, co pochodzi spoza bohatera. Może to być:
Zemsta za zabójstwo bliskiej osoby,
Poszukiwanie zaginionego artefaktu,
Pragnienie bogactwa, sławy, władzy,
Zmuszenie do działania przez los lub inne postacie (np. przepowiednia czy szantaż).
Zewnętrzne motywacje postaci są wyraźne i łatwo zrozumiałe, ale wymagają dodatkowego pogłębienia, bo bez tego staną się zbyt płaski i powtarzalne.
Motywacje wewnętrzne
Tu zaczyna się psychologia postaci. Motywacje wewnętrzne to m.in.:
Potrzeba przynależności i akceptacji,
Lęk przed porażką, samotnością czy bezsensem,
Poczucie winy, potrzeba odkupienia,
Wezwanie duchowe, artystyczne albo filozoficzne.
To właśnie motywacje wewnętrzne sprawiają, że czytelnik czy gracz zaczyna kibicować danej postaci, nawet (a może szczególnie wtedy) gdy popełnia ona błędy.
Jak stworzyć spójne cele postaci?
Dobre cele postaci są zgodne z jej charakterem i historią. Do tego ewoluują w trakcie rozwoju fabuły. Pamiętaj też o tym, że cele postaci nie są łatwe do osiągnięcia – zawsze mają swoją cenę, a droga do nich pełna jest przeszkód, trudności. Nawet samo osiągnięcie celu nie jest końcem, bo wiąże się z konsekwencjami. W dodatku może się to odbić głośnym echem w całym świecie przedstawionym i na innych postaciach.
Przykładowym celem bohatera powieści fantasy może być uratowanie księżniczki. Ale pośrednio, bo to właśnie jest zbyt płytkie. Niech prawdziwym celem będzie udowodnienie, że bohater jest kimś więcej niż tchórzliwym synem rybaka. W tym przypadku księżniczka jest pretekstem, a możliwości na rozwój fabuły pojawia się znacznie więcej.
Cele postaci i jej motywacje – 7 pytań pomocniczych
Czego postać najbardziej pragnie (i dlaczego?)
Czego najbardziej się boi i co ją powstrzymuje?
Czy działa z własnej woli czy została zmuszona?
Jakie ma wspomnienia lub traumy, które mogą wpływać na jej decyzje?
Czy jej motywacje są moralne, egoistyczne czy ambiwalentne?
Czy wie, czego chce, czy dopiero to odkrywa?
Co się stanie, jeśli cel zostanie osiągnięty, a co, gdy bohater zawiedzie?
Motywacja a rozwój postaci
Nic nigdy nie stoi w miejscu. Cel bohatera może się zmieniać. To w sumie nawet wskazane, bo postać powinna dostosowywać swoje działania do nowych informacji i sytuacji.
Zamiast zemsty może nastąpić przebaczenie. Pragnienie chwały może przerodzić się w niechęć do niej za sprawą panującego systemu. Poszukiwanie miłości może poprowadzić na wiele niezbadanych ścieżek.
To właśnie dzięki tym procesom postać staje się żywa.
Konflikt celów to lepsza historia
Dobrym pomysłem jest postawienie na konflikt celów. To podbija emocje i sprawia, że historia jest jeszcze bardziej wciągająca. Oczywiście pod warunkiem, że wszystko dobrze zaplanujesz. Trzy proste przykłady:
Konflikt postaci – dwóch bohaterów chce tego samego, ale z różnych powodów,
Moralne dylematy – poświęcić przyjaciela, by uratować rodzinę?
Okazuje się, że osiągnięcie celu może doprowadzić do tragedii kogoś innego.
Pamiętaj, że konflikt celów nie musi oznaczać walki ani fizycznych starć. Może to być wewnętrzne rozdarcie lub subtelna manipulacja.
Motywacja postaci jako lustro świata
W fantasy świat żyje własnym życiem, ale postać odbija ten świat jak zwierciadło. Jeśli świat jest zepsuty, a postać marzy o sprawiedliwości, to zderzenie jest nieuniknione. Jeśli świat fantasy ignoruje miłość, a bohater jest gotowy poświęcić za nią swoje życie, to historia zyskuje emocjonalną wagę.
Motywacje bohaterów nadają sens Twojej opowieści. Pokazują, co jest ważne w tym świecie, co jest piękne, a co straszne.
Gdy czytelnik kończy Twoją historię, nie musi pamiętać wszystkich wydarzeń. Ale jeśli dobrze zbudujesz motywację i cel postaci, to możesz mieć pewność, że zostawisz w graczu albo czytelniku coś, co głęboko go poruszy.
