Chcesz się zabrać za Świat Dysku, ale nie wiesz od czego zacząć? Pozwól, że pomogę! Są 2 skuteczne sposoby na ustalenie chronologii czytania. A teraz ułożymy wszystko po kolei.
Dlaczego warto przeczytać Świat Dysku?
Zacznijmy od kwestii najważniejszej. Świat Dysku, który stworzył Terry Pratchett, jest pełną humoru fantastyką, którą trzeba znać. Trzeba. To rewelacyjna parodia, która oferuje charyzmatycznych i niepowtarzalnych bohaterów. Wspaniałe historie i nieszablonowe podejście do fantasy. A przy okazji jest prześmiewczym obrazem gatunku… i świata rzeczywistego.
W tej serii piękne jest to, że opowieści ewoluują z każdym kolejnym tomem. Z czasem są coraz bardziej złożone, skomplikowane i dojrzalsze. Poruszają też trudniejszą tematykę (m.in. religia, władza, tolerancja, kultura masowa). Ale jednocześnie nie tracą swojej pierwotnej magii i klimatu. Czytając Świat Dysku z pewnością zakochasz się w niektórych postaciach, zachwycisz się fabułą, a cała Twoja podróż będzie okraszona wybuchami niepohamowanego śmiechu.
Już sam początek jest wyraźnym sygnałem, czego możemy się spodziewać. Płaska Ziemia jest dyskiem umieszczonym na grzbiecie 4 słoni (ich imiona to Berilia, Tubul, Wielki T’Phon i Jerakeen). Te z kolei stoją na skorupie żółwia A’Tuina, który niestrudzenie przemierza Wszechświat. No a teraz do dzieł!
Świat Dysku – chronologia czytania
Jak wspomniałem na początku, cykl Świat Dysku możemy czytać na 2 sposoby. Oba mają swoje wady i zalety. Najwięcej osób czyta zgodnie z datą wydania powieści. I jest to dobry sposób, który wiąże się z żadnymi komplikacjami. Sprawdzasz datę, czytasz i tyle.
Pamiętaj tylko, że kolejność wydania nie współgra z kolejnością wydarzeń. Dlatego czytając Świat Dysku w ten sposób, czasem natrafisz na nawiązania do wydarzeń czy bohaterów, których jeszcze nie było okazji poznać. Może to sprawić, że zwyczajnie nie zrozumiesz niektórych żartów.
Jeśli zdecydujesz się mimo wszystko czytać cykl zgodnie z datą publikacji, to prezentuje się on następująco:
- Kolor Magii,
- Blask Fantastyczny,
- Równoumagicznienie,
- Mort,
- Czarodzicielstwo,
- Trzy wiedźmy,
- Piramidy,
- Straż! Straż!,
- Eryk,
- Ruchome obrazki,
- Kosiarz,
- Wyprawa czarownic,
- Pomniejsze bóstwa,
- Panowie i damy,
- Zbrojni,
- Muzyka duszy,
- Ciekawe czasy,
- Maskarada,
- Na glinianych nogach,
- Wiedźmikołaj,
- Bogowie, honor, Ankh-Morpork,
- Ostatni kontynent,
- Carpe Jugulum,
- Piąty Elefant,
- Prawda,
- Złodziej czasu,
- Ostatni bohater,
- Zadziwiający Maurycy i jego edukowane gryzonie,
- Straż Nocna,
- Wolni Ciutludzie,
- Potworny regiment,
- Kapelusz pełen nieba,
- Piekło pocztowe,
- Łups!,
- Zimistrz,
- Świat finansjery,
- Niewidoczni Akademicy,
- W północ się odzieję,
- Niuch,
- Para w ruch,
- Pasterska korona.
Uff, trochę tego jest. I tak jak napisałem – jest to dobra kolejność do czytania, chociaż już patrząc po tytułach (i znając Świat Dysku) widać, że są one nieco pomieszane… Mimo tego, że właśnie w tej kolejności były wydawwane.
Świat Dysku zgodnie z historią
No to teraz przejdźmy do drugiej metody, która w mojej opinii jest znacznie lepsza. Terry Pratchett rozwijał jednocześnie kilka serii ze Świata Dysku. Dlatego książki wydawane były niekoniecznie zgodnie z chronologią wydarzeń. Poniższa kolejność sprawi, że zapoznasz się z całą historią w sposób świadomy, a żaden szczegół nie umknie Twojemu bystremu oku.
Książki z poszczególnych serii wymieniam od razu w kolejności jej czytania – to dodaje tak, żeby nie było niedomówień.
Cykl o Ricewindzie
Otwarcie wielkiej serii. To właśnie tutaj wszystko się zaczyna. Na Niewidzialnym Uniwersytecie w Ankh-Morpork, gdzie znajdziemy tytułowego Ricewinda. Nieudolnego maga, który zmieni… wszystko. Książki wchodzące w świat Cyklu o Ricewindzie, to:
- Kolor magii,
- Blask fantastyczny,
- Czarodzicielstwo,
- Eryk,
- Ciekawe czasy,
- Ostatni kontynent,
- Ostatni bohater,
- Niewidoczni Akademicy.
Cykl o Straży Miejskiej
Straż Miejska, jaka jest, każdy widzi. Tutaj już dojrzymy ewolucję dzieł Terry’ego Pratchetta. Cykl o Straży Miejskiej łączy humor z nieco ambitniejszą fabułą. To tutaj poznamy niesamowitych bohaterów stojących na straży skorumpowanego i paskudnego Ankh-Morpork. I znacznie więcej!
- Straż! Straż!,
- Zbrojni,
- Na glinianych nogach,
- Bogowie, honor, Ankh-Morpork,
- Piąty elefant,
- Straż Nocna,
- Łups!,
- Niuch.
Cykl o rewolucji przemysłowej
Nazywany też Cyklem biznesowym lub Cyklem o Moiście von Lipwigu. Tutaj Terry Pretchett wprowadza w Świat Dysku nowe zagadnienia. W oryginalny sposób pokazuje powstanie kolei czy funkcjonowanie poczty, ale przede wszystkim skupia się na omówieniu uprzedzeń, korupcji, stronniczości mediów czy wszechwładzy potężnych korporacji.
- Ruchome obrazki,
- Prawda,
- Potworny regiment,
- Piekło Pocztowe,
- Świat Finansjery,
- Para w ruch.
Cykl o Śmierci
Śmierć jest jedną z najważniejszych postaci, a przy tym jednym z najcięższych tematów. Świat Dysku prezentuje ją jednak w nieco odmienny sposób. I chociaż oczywiście ma swoje standardowe atrybuty, takie jak czarna szata, puste oczodoły czy kosa, to ŚMIERĆ… jest wyjątkowa. Musisz się o tym przekonać na własnej skórze (niedosłownie).
- Mort,
- Kosiarz,
- Muzyka duszy,
- Wiedźmikołaj,
- Złodziej Czasu.
Cykl o Wiedźmach
Czarownice! Czasem więcej z nimi problemów niż pożytku. Ale jak tu nie uwielbiać Niani Ogg? Ta seria fantasy zabierze Cię w prawdziwie magiczną podróż przez Świat Dysku. I nic tu nie będzie… normalne.
- Równoumagicznienie,
- Trzy wiedźmy,
- Wyprawa czarownic,
- Panowie i damy,
- Maskarada,
- Carpe Jugulum.
Cykl o Tiffany Obolałej
Tiffany Obolała to młoda czarownica, która dopiero uczy się tego, jak być czarownicą. Jest to cykl silnie współgrający z Cyklem o Wiedźmach i będący niejako jego kontynuacją. Terry Pratchett napisał Cykl o Tiffany Obolałej z myślą o nieco młodszych czytelnikach, choć urzeknie on każdego.
- Wolni Ciutludzie,
- Kapelusz pełen nieba,
- Zimistrz,
- W północ się odzieję,
- Pasterska korona.
Tu jeszcze dodam, że pojawiła się nowa książka (napisana przez córkę Terry’ego Pratchetta), o której nieco więcej przeczytasz w naszym artykule: Tiffany Obolała ponownie zabierze nas na Świat Dysku.
Świat Dysku na tym się nie kończy
Możliwe, że zwróciłeś uwagę na jeden fakt. Nigdzie powyżej nie uwzględniłem części książek. Było to w pełni świadome, ponieważ nie są one… nieco osobne. Są to zbiory opowiadań, ilustrowane bajki i nauka ze Świata Dysku. I teraz się za nie weźmiemy.
Starożytne cywilizacje
To pełna humoru opowieść o miejscu, które podobne jest do starożytnego Egiptu. Historia opowiada o tym, jak miejsce zmarłego faraona zajmuje jego syn. Problem w tym, że uczył się on w Gildii Skrytobójców w Ankh-Morpork i nie jest tak wierny tradycjom, jakby się od niego oczekiwało.
- Piramidy,
- Śmierć i co potem nadchodzi (opowiadania),
- Pomniejsze bóstwa.
Nauka Świata Dysku
Pełna humoru opowieść, która jednak skupia się na… prawdziwym świecie. Jest to popularnonaukowy cykl, gdzie magiczny Świat Dysku stanowi antytezę dla Kuli Ziemskiej stworzonej przez magów. Sami magowie są wykorzystywani przez autorów (Terry Pratchett, Ian Stewart i Jack Cohen) do parodiowania nauki i naukowców oraz wyśmiewania ich słabych stron. Ten cykl można zostawić sobie spokojnie na koniec przygody.
- Nauka Świata Dysku,
- Nauka Świata Dysku 2: Glob,
- Nauka Świata Dysku 3: Zegarek Darwina,
- Nauka Świata Dysku 4: Dzień Sądu.
Świat Dysku – ostatnie książki
Serie mamy omówione. To teraz pora przejść do kilku pozostałych tytułów. Można przeczytać je na koniec lub wpasować delikatnie w chronologię czytania. Nie stanowią one integralnej części cykli, ale są ich łagodnych uzupełnieniem. To dla tych, co chcą wyciągnąć ze Świata Dysku najwięcej, jak to tylko możliwe.
- Trollowy Most (po książce Czarodzicielstwo),
- Teatr Okrucieństwa (po książce Straż! Straż!),
- Gdzie moja krówka? (po przeczytaniu Łups!),
- Świat Kupek (po przeczytaniu Niuch),
- Zadziwiający Maurycy i jego tresowane gryzonie (można traktować jako początek serii, czyli przeczytać przed Wolni Ciutludzie)
- Książka Kucharska Niani Ogg (po Maskaradzie),
- Rybki małe ze wszystkich mórz (też po Maskaradzie).
To chyba tyle
Mam nadzieję, że nic mi nie umknęło. Jeśli będziesz czytać książki zgodnie kolejnością ich publikacji, to ujrzysz, jak dojrzewał Świat Dysku. Zauważysz też, jak zmieniał się Terry Pratchett podczas tworzenia tego niesamowitego cyklu.
Chronologia czytania Świata Dysku zgodnie z wydarzeniami w opowieści sprawi z kolei, że wszystko będzie przejrzyste i zrozumiałe.
Terry Pratchett zdecydowanie był jednym z najlepszych pisarzy fantasy. Stworzył wybitne dzieła, które pod płaszczykiem humoru i magii, przemycały wiele wartościowych przemyśleń i spostrzeżeń na temat współczesnego świata i wydarzeń, które nieustannie kształtują naszą cywilizację.
