Dziwożona, zwana też mamuną, to jedno z bardziej tajemniczych stworzeń bestiariusza słowiańskiego. Poznaj słowiańskiego żeńskiego demona, który spędzał sen z powiek młodych matek. I strzeż swoich dzieci.
Jak wygląda dziwożona?
Dziwożona swoim wyglądem od razu informuje, że nie należy do świata ludzi. Ten słowiański demon… przeraża. Mamuna jest wysoka i szczupła, a jej skóra ma kolor ziemisty lub zielonkawy. Dzięki temu może wtapiać się w otoczenie. Najbardziej charakterystycznym elementem jej wyglądu są jej nienaturalnie wydłużone piersi, które często zarzuca sobie na ramiona, by nie przeszkadzały jej w chodzeniu. Jej oczy świecą tajemniczym blaskiem, a czarne lub rudawe włosy są tłuste, długie i rozczochrane. Zwykle nie nosi ubrań poza bielizną (którą regularnie pierze w zbiornikach wodnych), a jedynym często zdarzającym się wyjątkiem jest czerwona czapka, czasem przepleciona liśćmi paproci. Według legend ma być ona źródłem jej mocy.
Poznaj zwyczaje dziwożony i jej charakter
Mamuny są istotami skrytymi, które zazwyczaj unikają ludzi. Niestety i tu jest wyjątek. Dziwożony mają zwyczaj podmieniać nowo narodzone dzieci. Wykradają od rodziców noworodki, podkładając do kołysek własne potomstwo. Kiedy rodzice zaglądają do swojego dziecka, mogą ujrzeć istotę zdeformowaną, powykrzywianą i demoniczną. Odmieńce często są chorowite i słabe.
Za chwilę jeszcze wrócimy do tematu podmienionych dzieci. Zwróćmy jeszcze tylko uwagę na to, gdzie mieszkały dziwożony. Ich siedliskami przeważnie były podmokłe tereny z gęstymi zaroślami. Bagna i chaszcze miały chronić je przed nieproszonymi gośćmi, a kolor skóry pozwalał lepiej się ukryć. Najczęściej można je spotkać w okolicach rzek i jezior w nieco dzikszych rejonach. Kiedy usłyszysz w takim miejscu dźwięk przypominający płacz dziecka, to istnieje prawdopodobieństwo, że dziwożona właśnie próbuje zwabić Cię w pułapkę.
Ochrona przed dziwożoną
Teraz wróćmy do tematu podmieńców. Dziwożony bez wątpienia są istotami podstępnymi i przebiegłymi. Chcąc uchronić się przed wykradzeniem dziecka przez mamunę, dobrze jest założyć swojemu potomstwu czerwoną czapeczkę. Niektórzy układają też wokół kołyski ostre przedmioty, takie jak noże czy sierpy, aby odstraszyć demony. To jednak nie jest najlepsze rozwiązanie – czapeczka jest zdecydowanie skuteczniejsza. Dorośli zaś noszą przy sobie czerwoną wstążkę, aby zmylić dziwożony i uniknąć ich uwagi. Bo musisz wiedzieć, że dziwożony są istotami niezwykle silnymi – porywają też młode dziewczęta i młode mężatki, aby wysysać ich mleko. Przez cały czas też łaskoczą je, biją i męczą na różne sposoby. Gdy ostatecznie wypuszczają porwaną kobietę, ta wraca do domu, ale jej zachowanie się zmienia. Obecnie jest to określane jako depresja poporodowa.
Ponoć skuteczny w obronie przed dziwożonami ma być kwiat dziurawca, czyli popularnego dzwonka. Wystarczy ułożyć go obok kołyski, a także mieć zawsze przy sobie. Mamuny mamiły też domowników w gospodarstwach, gdzie na świat przyszło dziecko. W ten sposób wykradały całe szczęście i radość młodych rodziców.
A jeśli zapomni się o środkach bezpieczeństwa? Niegdyś istniało przekonanie, mylne – warto zaznaczyć, że dziwożonę można zmusić do zwrotu niemowlęcia. W tym celu trzeba było wynieść odmieńca na pole i zmusić go do płaczu. Dziwożona, nie mogąc znieść udręki swego potomstwa, oddawała ludzkie dziecko i zabierała odmieńca do swego siedliska.
Każda dziwożona niegdyś była człowiekiem
Dziwożoną przeważnie zostają kobiety, które zmarły w trakcie ciąży lub przy narodzinach. Niektóre legendy wskazują też, że dziwożonami mogły zostać dzieci porzucone lub zabite przez swych rodziców. Nie chcąc odejść z tego świata, stawały się dziwożonami, a następnie szukały zemsty na ludziach. Wykradały im szczęście, wpędzały w choroby, wykradały dzieci, a czasem nawet posuwały się do utopienia nieszczęśnika, który je napotkał.
Co ciekawe, dziwożony często nazywane są boginkami lub rusałkami. Warto jednak zaznaczyć, że boginki są określeniem żeńskich demonów w mitologii słowiańskiej, takich jak właśnie dziwożony, rusałki czy wiły. Z czasem ich wizerunek zaczął się zacierać. Spowodowane to jest licznymi podobieństwami, choć pojawiają się przy tym zasadnicze różnice. Dla przykładu rusałki były niezwykle urodziwy i uwodziły mężczyzn, choć ich potomstwo było równie szkaradne jak u dziwożon. No i one również podmieniały dzieci. Ale to nie rzecz o rusałkach – do nich wrócimy przy innej okazji.
Tak więc, pilnuj swych dzieci, pamiętaj o czerwonej czapce, wstążce lub kwiatach dziurawca. Dziwożona jest słowiańskim demonem, którego działania obecnie wyjaśnia medycyna. Jednak niegdyś był to przykład strachu przed tym, co nieznane.
